تعریف گواهی انحصار وراثت

گواهی انحصار وراثت یا تصدیق انحصار وراثت، سندی است رسمی که به موجب آن تاریخ دقیق مرگ متوفی و همچنین اشخاصی که ورثه وی شناخته می شوند، در آن قید می گردد و تمام ارکان حکومت به وسیله سند مزبور، وراث انحصاری شخص متوفی را به رسمیت می شناسند و وراث با داشتن این سند می توانند از حقوقی که از طرف متوفی به به آنها ارث رسیده است، برخوردار شوند.
یه عبارت دیگر تصدیق انحصار وراثت (گواهی حصر وراثت) معرف تعداد ورثه متوفی و میزان سهم الارث هریک از ورثه می باشد. این گواهی از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا هرگونه نقل و انتقال اموال متوفی - که قهراً در مالکیت ورثه قرار می گیرد – ادامه عملیات ثبتی و ... منوط به ارائه گواهی مذکور می باشد.
 
مرجع صلاحیت دار جهت صدور گواهی انحصار وراثت

در حال حاضر برابر بند 3 ماده 11 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1387، صدور گواهی حصر وراثت در صلاحیت شوراهای حل اختلاف می باشد. مطابق با ماده 20 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، دعاوی راجع به تركه متوفی اگر چه خواسته ، دین و یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی كه تركه تقسیم نشده در دادگاه محلی اقامه می شود كه آخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است كه آخرین محل سكونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.

اشخاص صلاحیت دار جهت تقاضای گواهی انحصار وراثت

وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع می توانند از دادگاه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت را بنمایند. نکته قابل توجه اینکه چنانچه وراث یا اشخاص ذینفع متعدد باشند، نیازی به درخواست همگی آنها نمی باشد و اقدام یک نفر ار آنها جهت تقاضا کفایت می کند.

مدارک لازم جهت تقاضای گواهی انحصار وراثت

1)   شناسنامه و گواهی فوت متوفی
پس از فوت متوفی و تائید پزشک مربوطه، واقعه فوت توسط اداره ثبت احوال ثبت، شناسنامه متوفی باطل و گواهی فوت صادر می گردد. ارائه اصل گواهی فوت و کپی مصدق آن به دادگاه الزامی می باشد.

2)   استشهادیه محضری
متقاضی صدور گواهی انحصار وراثت قبل از تقدیم دادخواست باید به یکی از شوراهای حل اختلاف مراجعه و فرم مخصوصی را تهیه نماید. اسامی کلیه وراث باید در این فرم مخصوص نوشته و توسط دونفر از اشخاص که وراث و متوفی را می شناسند تکمیل و افراد مذکور می بایست در یکی از دفاتر اسناد رسمی حاضر و امضاء نامبردگان، تائید گردد.

3)   رسید گواهی مالیاتی
وراث متوفی می بایست پس از فوت متوفی به اداره دارایی آخرین محل سکونت متوفی مراجعه و دارایی های متوفی اعم از منقول یا غیر منقول را به آن اداره معرفی و در صورت شمول پرداخت مالیات بر ارث، آن را پرداخت و رسید آن را به همراه مدارک دیگر به شورای حل اختلاف تقدیم نمایند.

4)   کپی مصدق شناسنامه وراث
تقاضاکننده باید کپی برابر با اصل شده شناسنامه وراث را به شورای حل اختلاف تقدیم نماید. لازم به ذکر است که اصول شناسنامه ها نیز می بایست همراه متقاضی باشد تا در صورت تقاضای تطبیق توسط دفتر یا شعبه رسیدگی کننده، به آن مرجع ارائه گردد.

5)   وصیت نامه متوفی
در صورتی که متوفی دارای وصیت نامه بوده می بایست وصیت نامه به شورای حل اختلاف تقدیم گردد.

6)    عقدنامه رسمی 
در صورتی که متوفی حین الفوت دارای همسر رسمی باشد می بایست سند نکاحیه را به مرجع رسیدگی کننده ارائه دهد.

7)   دادخواست
متقاضی باید فرم دادخواست را از مراجع مربوطه تهیه و آن را تکمیل نماید. در صورت عدم اطلاعات و یا عدم تمایل جهت تنظیم دادخواست توسط خود متقاضی، این عمل پس از مراجعه به قسمت عریضه نوبسی واقع در شوارای حل اختلاف انجام گردیده و فرم دادخواست تکمیل و تحویل تقاضاکننده می گردد .

تشریفات دادرسی پس از تقدیم دادخواست

پس از تکمیل و ارائه مدارک فوق و پرداخت هزینه دادرسی، پرونده توسط معاونت ارجاع به یکی از شعب مستقر در شورای حل اختلاف مربوطه ارجاع و پرونده ثبت و شعبه رسیدگی کننده پس از بررسی و ملاحظه اسناد و مدارک تقدیمی، درخواست متقاضی را یک نوبت در روزنامه کثیر الانتشار یا محلی آگهی می نماید. لازم به ذکر است که هزینه نشر آگهی نیز بر عهده متقاضی می باشد. 

نکته : با توجه به مصوبه مورخ 12/7/1382 قوه قضائیه در صورتی که بهای ترکه بیش از 30/000/000 ریال باشد، دادگاه بدون انتشار آگهی به ادله درخواست کننده گواهی حصر وراثت، رسیدگی می نماید .
نکته : در مورد وراث روستاییان، در صورتی که بهای ترکه بیش از 30/000/000 ریال باشد، فقط به الصاق آگهی برای یک بار و در یک روز در معابر و اماکن عمومی روستای محل اقامت متوفی اکتفا خواهد شد.

پس از انقضای مهلت یکماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نباشد، مرجع رسیدگی کننده با توجه به ادله و اسناد ارائه شده، گواهی انحصار وراثت را با ذکر تعیین تعداد وراث و نسبت آنها با متوفی، صادر می نماید.
در صورت وجود معترض و اعلام اعتراض او، مرجع رسیدگی کننده جلسه ای را جهت رسیدگی معین و به معترض و درخواست کننده تصدیق اطلاع می دهد و پس از رسیدگی حکم خود را اعلام می نماید. این حکم قابل تجدیدنظر می باشد.

نکات 

1)    در صورتی که در زمان فوت نطفه ای منعقد شده باشد، جنین نیز جزء وراث قرار می گیرد و می بایست در دادخواست مربوطه قید شود.
2)    در تصدیق وراثت به درخواست ورثه، مرجع رسیدگی کننده سهم هر یک ار ورثه را تعیین می نماید.
3)    در صورتی که برای محجور قیم مشخص نشده باشد، دادستان می تواند بنام محجور به درخواست تصدیق انحصار وراثت اعتراض نماید.

دعاوی امور انحصار وراثت خود را به بهترین وکیل پایه یک در شیراز  بسپارید رزرو مشاوره حقوقی با وکلای پایه یک دادگستری